| (HNM) – Gần đây, các vấn đề liên quan đến xuất khẩu lao động (XKLĐ) luôn trở nên phức tạp và có chiều hướng khó tháo gỡ khi NLĐ và chủ sử dụng lao động chưa thực sự gặp nhau. Những điều này khiến cho tiến độ XKLĐ của Việt Nam đang chững lại. Các chuyên gia XKLĐ cho rằng, tháo gỡ các vấn đề này không khó nhưng phải nỗ lực rất nhiều. Giờ đây, nghèo không phải là yếu tố cản trở sự phát triển của ngành XKLĐ. Hàng loạt NLĐ vi phạm các nguyên tắc trong XKLĐ khiến nhiều DN trong nước điêu đứng do mất thị trường. Và điều gây lo lắng nhất là làm thế nào để có lao động xuất khẩu có chất lượng. Ông Cao Văn Sâm, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề lo lắng: Nếu không chủ động trong đào tạo và cung ứng lao động để phục vụ XKLĐ thì sự tụt hậu đã thấy rõ. Hiện các nước đã có nhiều thay đổi chính sách: Hạn chế tuyển chọn lao động phổ thông, quan tâm nhiều đến lao động có tay nghề cao. Ngay các nước nhập khẩu lao động cũng đã thay đổi bằng cách khuyến khích NLĐ có nghề đến sinh sống và làm việc, đặc biệt là chính sách về nhập cư. Ở ViệtNam, các DN XKLĐ cũng đang bắt đầu tuyển chọn lao động có tay nghề cao. Để làm được điều này cần sự liên kết giữa cơ sở dạy nghề và DN XKLĐ. Nhưng thực tế chỉ có rất ít DN có cơ sở dạy nghề, do vậy buộc phải tuyển NLĐ ở bên ngoài và vì thế mà không thể chủ động trong cung ứng. Thêm vào đó, một số ngành nghề không thể tuyển chọn được NLĐ do không có cơ sở dạy nghề nào tổ chức đào tạo.  Chú trọng đến việc đào tạo và nâng cao tay nghề cho NLĐ, giúp DN có được nguồn lao động chất lượng. Ảnh: Ngô Mỹ
Theo ông Cao Văn Sâm, cần những cơ chế, chính sách nhằm chuyển mạnh dạy nghề từ hướng cung sang hướng cầu của thị trường lao động từ việc tuyển sinh, xây dựng chương trình tới hình thức đào tạo… dạy nghề theo cơ chế đặt hàng của DN. Đối với những nghề khó thu hút NLĐ cần thực hiện cơ chế chỉ định đào tạo, hỗ trợ kinh phí nhằm thu hút học sinh học nghề; phát triển mạnh các cơ sở dạy nghề tại DN XKLĐ. Ngoài ra, các tập đoàn kinh tế cần có trường cao đẳng nghề; DN XKLĐ lớn cần có trường trung cấp nghề. Các trường này tập trung đào tạo phục vụ tạo nguồn lao động cho xuất khẩu. DN phải có trách nhiệm cung cấp thông tin cho cơ sở dạy nghề nhu cầu về lao động như quy mô, cơ cấu ngành, nghề, trình độ đào tạo, kỹ năng nghề… Có thể coi đây là trách nhiệm pháp lý của DN. Các cơ sở dạy nghề phải chủ động xác định số lượng nghề đào tạo, quy mô đào tạo trên cơ sở năng lực của cơ sở và nhu cầu của DN cũng như của thị trường lao động. Tiên phong trong việc đào tạo theo chu trình khép kín, Công ty CP Phát triển nguồn nhân lực (LOD) đã xây dựng Trường Cao đẳng Nghề kỹ thuật công nghệ LOD đào tạo phát triển nguồn nhân lực có tay nghề chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của các đối tác XKLĐ và các KCN trong nước. Đại diện Công ty LOD cho biết việc xây dựng mô hình chuẩn về XKLĐ sẽ giúp DN có được nguồn lao động chất lượng, chú trọng đến việc đào tạo và nâng cao tay nghề cho NLĐ. Ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, tính đến hết tháng 9-2011, cả nước đã đưa được 67.500 lao động đi làm việc ở nước ngoài, trong đó Đài Loan dẫn đầu với hơn 27.000 người, Malaysia 7.500 người… Trước đây, số lao động đi làm việc tại Libya chỉ khoảng 5.000 người/năm và đây vẫn là một thị trường tiềm năng nhưng để khôi phục lại thị trường này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Với Hàn Quốc, Chính phủ VN đang cùng bạn triển khai các biện pháp để tháo gỡ khó khăn. Rõ ràng, các thị trường lao động truyền thống dù thực tế nảy sinh nhiều khó khăn nhưng vẫn cho kết quả khả quan. Hiện nay, Cục Quản lý lao động ngoài nước đang triển khai các chính sách đào tạo, giáo dục định hướng cho lao động khi đi làm việc ở nước ngoài. Đồng thời, cục chỉ đạo doanh nghiệp phối hợp với các trường đẩy mạnh đào tạo nghề theo cơ chế đấu thầu, để đào tạo đúng địa chỉ, cấp kinh phí đúng nơi, tập trung vào các nghề công nghệ cao như đốc công; điều dưỡng viên; hàn 3G, 6G; xây dựng để đạt tiêu chuẩn khu vực, quốc tế… Các ý kiến khác cũng cho rằng để cải thiện tình hình XKLĐ hiện nay, cần thiết phải nâng cao chất lượng DN và người lao động để tăng sức cạnh tranh. Hoạt động XKLĐ trong những năm tới sẽ diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu có dấu hiệu phục hồi sau khủng hoảng nhưng vẫn còn nhiều khó khăn. Cùng với đó là những biến động ở các thị trường nước ngoài sẽ tạo nên sự cạnh tranh lớn về XKLĐ. Do vậy, hoạt động XKLĐ phải đáp ứng ngày một tốt hơn cả về chất lượng và số lượng nguồn nhân lực cũng như cơ cấu nguồn nhân lực trong mọi lĩnh vực mà thị trường lao động đòi hỏi. Bên cạnh đó những năm tới, áp lực giải quyết việc làm trong nước và mức thu nhập của NLĐ phải được cải thiện, hoạt động XKLĐ phát triển theo hướng từng bước nâng cao tỷ lệ lao động có nghề. Như vậy, với hai mũi nhọn là nâng cao chất lượng lao động và chất lượng hoạt động của DN, chúng ta sẽ có sức cạnh tranh tốt hơn trong bối cảnh khó khăn của thị trường hiện nay.
|
